Penblwydd Hapus yn 30 oed!!! Unrhyw un am barti?

Heddiw, ma' Sbaen yn dathlu 30 mlynedd o ddemocratiaeth! Ar y 15ed o Fehefin 1977, cynhalwyd yr etholiadau democrataidd cyntaf yn y wlad ers Chwefror 1936, ychydig fiseodd cyn y Rhyfel Cartref a ddaeth a Francisco Franco i bŵer. Roedd Franco'n dod yn wreiddiol o dref Ferrol yng ngogledd Galicia, a Galicia oedd un o'r rhanbarthau cyntaf i gwympo i ddwylo mintai'r Cadfridog yn ystod y rhyfel. Hyd yn oed mwy o reswm, felly, i ddathlu'r achlysur bwysig yma?

Adolfo Suarez, Llywydd Cyntaf y Sbaen ddemocrataidd, 1977

Do'dd ddim lot o awyrgylch dathlu ymysg y bobl yn y bar lle dwi'n mynd i gael coffi bob bore. Mi ddywedodd Manolo, y waiter, wrthai bod y 'novelty' wedi 'i golli, a bod nhw eisioes wedi dathlu 5 mlynedd, deg mlynedd, 15...20...o ddemocratiaeth. Pwynt teg. Ond onid yw pethau'n wahanol y tro yma, medde fi? Wedi'r cwbwl, yn yr etholiadau lleol rai wythnosau nol, fe lwyddodd y Blaid Sosialaidd yn Galicia a'r BNG, y blaid genedlaetholgar, ffurfio llywodraethau yn y mwyafrif helaeth o gynghorau lleol, gan ddod a ddiwedd i reolaeth hegemonaidd y PP yn Galicia; arweinydd y PP am bron i 30 mlynedd oedd Manuel Fraga, Gweinidog yng nghabinet Franco ers dechrau'r 1960au. Dyw gweldiyddiaeth ddemocrataidd erioed wedi bod mor ecseiting yn Galicia!

"Ai ai, nena, ti non sabes nada da política", medde Manolo, yn siglo'i ben a hanner gwen ar ei wyneb. "Fydd ddim lot yn newid, gei di weld; cael ffrindie'n y lle iawn, dyna sy'n bwysig. Dyw 30 mlynedd o ddemocratiaeth ddim wedi newid hynny..."

Wedi methu a darbwyllo Manolo o'r newidiadau gwleidyddol pwysig ar y gorwel i Galicia, dyma fi'n troi nol i ddarllen y papur newydd, ac am rywbeth arall nad oedd newid yn ystod y 30 mlynedd ddiwethaf - bygythiad gweithreodedd treisgar ETA. Sefydlwyd ETA ar ddechrau'r 60au i ymladd dros gydnabyddiaeth y genedl a'r iaith Fasgaidd; a gyda'r grŵp unwaith eto yn datgan y bydd yn ail-ddechrau ymosodiadau treisgar yn enw'r genedl Fasgaidd, mae'n amlwg nad yw democratiaeth, er ei holl rinweddau, wedi ffindio ateb i bob problem wleidyddol yn Sbaen heddiw.

Dwi'n dal i fwriadu dathlu penblwydd y Sbaen ddemocrataidd yn 30 heno, ond fyddai ddim yn mynd dros y top. Wedi'r cwbwl, fel ddywedodd Manolo, nid popeth sydd wedi newid a ganlyniad i'r etholiadau pwysig yna a ddigwyddodd tair degawd yn ôl...